Toekomst van de residentiële jeugdzorg: kinderen onder de 16 jaar niet laten opgroeien op een groep

In Nederland delen we breed de visie dat kinderen en jongeren zo veel mogelijk in hun eigen systeem moeten opgroeien en dat eventuele hulp zich daaromheen zou moeten organiseren. Wat we zien, is echter dat heel veel kinderen nog steeds gedurende langere tijd opgroeien in groepen (residentiële opvang). In 2017 heeft Maasja Ooms met de documentaire Alicia pijnlijk duidelijk gemaakt hoe het opgroeien in kindertehuizen zonder perspectief schadelijk is voor kinderen. (www.2doc.nl/documentaires/series/2doc/2017/november/alicia.html)

Deze documentaire heeft veel stof doen opwaaien en heeft gemaakt dat de afgelopen twee jaar de jeugdzorg versneld in beweging is gekomen om nog meer te investeren in preventief werken, gezinsgerichte ambulante trajecten en bij een uithuisplaatsing ingezet wordt op netwerkplaatsingen, pleegzorg en gezinshuizen in combinatie met ambulante hulpverlening.

Binnen PI Research zijn we gaan nadenken over hoe we kunnen bijdragen aan het versterken van deze beweging. Voor visievorming zijn we in gesprek gegaan met klanten en hebben we intern een projectgroep gevormd. Het is een proces, vandaar dat dit het eerste nieuwsbericht is in een serie.

De eerste stappen van PI Research in dit kader zijn:

• Het ontwikkelen van een gezamenlijke visie op het bieden van zorg vanuit de gezinsproblematiek. We doen dit in gesprek met onze klanten, zowel binnen de jeugdzorg als binnen de zorg voor kinderen en jongeren met een verstandelijke beperking. Een manier om nog intensiever van elkaar te leren, elkaar te beïnvloeden en met elkaar een gezamenlijke visie op verantwoorde en effectieve jeugdzorg te ontwikkelen.
• Het alleen nog versterken van residentiële jeugdzorg voor gezinnen met jongeren, waarin gezinsbegeleiding onderdeel is van het aanbod en/of de residentiële zorg een onderdeel is een ambulant hulpverleningstraject. Daarnaast begeleiden we organisaties in het zetten van stappen richting gezinsgericht werken.

Kijkend naar het vraagstuk, hebben we ons gerealiseerd dat er ook ten aanzien van het preventief werken nog essentiële stappen te zetten zijn. Daarom zijn we bezig met:

• Het ontwikkelen van modules waarin we jongeren en jongvolwassenen leren hoe ze duurzame relaties kunnen aangaan buiten het gezin, een beschermende factor voor het functioneren in de samenleving. Dit lijkt een kernelement voor het doorbreken van intergenerationele problematiek. Dit najaar starten we met een eerste pilot van de module INVITE.
• Een onderzoek naar de werkzame elementen van projecten in de wijk, die preventief werken en kwetsbare gezinnen in een vroegtijdig stadium ondersteunen. Een volgende stap zal zijn om vanuit deze kennis het preventief werken in de wijk te gaan versterken en door te ontwikkelen.

We merken dat het gesprek over de toekomst van de residentiële opvang zowel intern als in gesprek met klanten ons denken heeft aangescherpt en ons heeft geactiveerd in het zetten van nieuwe stappen. In een volgende nieuwsbrief informeren we jullie dan ook graag over onze vervolgacties en eventuele uitkomsten van gedane acties.